Η Ελληνική Επανάσταση του 1821
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία του νεότερου ελληνισμού και σηματοδότησε την απαρχή της ανεξαρτησίας του ελληνικού έθνους από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ύστερα από σχεδόν τέσσερις αιώνες σκλαβιάς.
Ιστορικό υπόβαθρο και έναρξη της Επανάστασης
Η Επανάσταση ξέσπασε σε μια περίοδο γενικότερης αναταραχής στην Ευρώπη, μετά τη Γαλλική Επανάσταση και τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Οι Έλληνες είχαν αρχίσει να οργανώνονται μέσα από μυστικές οργανώσεις, η σημαντικότερη από τις οποίες ήταν η Φιλική Εταιρεία, που ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό. Σκοπός της ήταν η προετοιμασία ενός παλλαϊκού ξεσηκωμού για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού.
Η πρώτη κίνηση έγινε τον Φεβρουάριο του 1821 στη Μολδοβλαχία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, χωρίς όμως επιτυχία. Το πραγματικό ξέσπασμα της Επανάστασης συνέβη στις 25 Μαρτίου 1821 στην Πελοπόννησο, με επικεφαλής τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, που ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα, ένα γεγονός που έμελλε να γίνει εθνικό σύμβολο.
Η πορεία του Αγώνα
Η Επανάσταση εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα, τα νησιά και ορισμένες περιοχές της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Σημαντικές μάχες και γεγονότα της περιόδου ήταν η Άλωση της Τριπολιτσάς (1821), η μάχη του Βαλτετσίου, η καταστροφή των Ψαρών (1824), το Ολοκαύτωμα στο Μεσολόγγι (1826), και η ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827), όπου οι στόλοι των Μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας) κατέστρεψαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο.
Ο αγώνας ήταν άνισος και σκληρός, με τους Έλληνες να μάχονται εναντίον ενός πολύ ισχυρότερου εχθρού. Οι εσωτερικές διχόνοιες, κυρίως οι εμφύλιοι πόλεμοι (1823–1825), απείλησαν την ίδια την Επανάσταση, αλλά η έντονη φιλελληνική υποστήριξη από την Ευρώπη και η επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων βοήθησαν στην τελική επικράτηση.
Ανεξαρτησία και δημιουργία του ελληνικού κράτους
Η Επανάσταση οδήγησε στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Ελλάδας με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830), και το νέο κράτος αναγνωρίστηκε επίσημα το 1832 με τον ερχομό του Όθωνα, του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας. Η πρώτη μορφή του ελληνικού κράτους ήταν περιορισμένη γεωγραφικά, αλλά αποτέλεσε τη βάση για τις μελλοντικές επεκτάσεις και ενοποιήσεις των ελληνικών εδαφών.
Κληρονομιά
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε πρότυπο για εθνικά κινήματα στην Ευρώπη και ενέπνευσε συγγραφείς, καλλιτέχνες και πολιτικούς. Είναι στενά συνδεδεμένη με την ιδέα της ελευθερίας, της ταυτότητας και του εθνικού αυτοκαθορισμού. Η 25η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως εθνική εορτή της Ελλάδας, σύμβολο αγώνα, πίστης και θυσίας για την ελευθερία.
