H μάχη των Γαυγαμήλων

Η Μάχη στα Γαυγάμηλα (ή Γαυγάμηλοι), που διεξήχθη στις 1 Οκτωβρίου του 331 π.Χ., ήταν μία από τις σημαντικότερες και πιο διάσημες μάχες της αρχαιότητας. Αντιπαρατάχθηκαν ο Μέγας Αλέξανδρος της Μακεδονίας και ο Δαρείος Γ΄, βασιλιάς της Περσικής Αυτοκρατορίας.

Τόπος Μάχης

• Έγινε κοντά στην πόλη Γαυγάμηλα (σημερινό βόρειο Ιράκ).
• Ο Δαρείος είχε επιλέξει ένα επίπεδο πεδίο μάχης για να αξιοποιήσει το ισχυρό του ιππικό και τα άρματα με λεπίδες στους τροχούς.

Οι Δύο Στρατοί

Πλευρά	Αλέξανδρος	Δαρείος
Δύναμη	~47.000 άνδρες	~100.000 έως 250.000 (σύμφωνα με αρχαίους συγγραφείς – ίσως υπερβολή)
Σύνθεση	Φάλαγγες, ιππικό, τοξότες	Ιππικό, άρματα, ελέφαντες, πεζικό από πολλές εθνότητες
Τακτική	Συντονισμένες κινήσεις, επίθεση στο κέντρο	Μαζική υπεροχή, χρήση αρμάτων

Στρατηγική του Αλέξανδρου

• Τοποθέτησε τη φάλαγγα στο κέντρο και το εταιρικό ιππικό (επίλεκτο) δεξιά.
• Προσποιήθηκε μετακίνηση δεξιά, παρασύροντας το περσικό ιππικό να απομακρυνθεί από το κέντρο.
• Δημιούργησε έτσι κενό στο μέτωπο του Δαρείου, όπου επιτέθηκε με τους ιππείς του και έφτασε κοντά στο βασιλιά.
• Ο Δαρείος τράπηκε σε φυγή, προκαλώντας διάλυση του στρατού του.

Αποτελέσματα

• Συντριπτική νίκη του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
• Ο Δαρείος δεν κατάφερε να ανακτήσει ποτέ τον έλεγχο της αυτοκρατορίας του.
• Ο δρόμος προς την κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας άνοιξε.
• Μετά από λίγο, ο Αλέξανδρος μπήκε θριαμβευτής στη Βαβυλώνα.

Σημασία της Μάχης

• Αποτέλεσε σημείο καμπής στην ιστορία: η Μακεδονική Αυτοκρατορία αντικατέστησε την Αχαιμενιδική Περσική Αυτοκρατορία ως υπερδύναμη της Ανατολής.
• Ανέδειξε τον Αλέξανδρο ως ιδιοφυή στρατηγό.
• Έδειξε τη δύναμη της πρόσθετης στρατηγικής έναντι της αριθμητικής υπεροχής.

Μετά τη Μάχη

• Ο Δαρείος τράπηκε σε φυγή για δεύτερη φορά, και αργότερα δολοφονήθηκε από δικούς του στρατηγούς.
• Ο Αλέξανδρος μπήκε στη Βαβυλώνα με θριαμβευτική υποδοχή.
• Στη συνέχεια κατέλαβε Σούσα, Περσέπολη και Εκβάτανα, ολοκληρώνοντας ουσιαστικά την κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας.

Στρατιωτική και Ιστορική Κληρονομιά

• Η μάχη αποτελεί πρότυπο για τη χρήση ελιγμών και ψυχολογικού πολέμου.
• Ενέπνευσε πλήθος στρατηγών και θεωρητικών του πολέμου (Ναπολέων, Clausewitz, κ.ά.).
• Δείχνει την υπεροχή ενός οργανωμένου, πειθαρχημένου στρατού απέναντι σε έναν πολύ μεγαλύτερο αλλά ετερόκλητο αντίπαλο.